Teatr lalek

Początki teatru lalkowego, jak każdego teatru, są obrzędowe. Już w czasach przedhistorycznych w obrzędach widowiskowych wszystkich niemal kultur wykorzystywano lalki, różne figury i przedmioty. W Europie od średniowiecza można zauważyć dwutorowość rozwoju teatru lalkowego. Z jednej strony zachował wymowę obrzędową w różnego rodzaju misteriach czy szopkach, z drugiej nabrał świeckiego charakteru, stając się rozrywką o charakterze satyrycznym czy komediowym dla ludu.

We wszystkich tradycyjnych przedstawieniach lalkowych na całym świecie, zarówno Bliskiego i Dalekiego Wschodu, jak i Europy zawsze pojawiają się bohaterowie z legend i wierzeń, walczący ze złymi mocami i prezentujący głos ludu, zazwyczaj sztuki te są też odzwierciedleniem społeczeństwa.

Choć historia teatru lalek w Polsce sięga XV wieku, dopiero w XVIII zyskał on na popularności, prężnie działając na dworach magnackich. Jednocześnie rozwijały się teatry uliczne, mające często wymiar satyryczny. Teatry lalkowe dla dzieci, zanim w XX w. zyskały siedziby, miały charakter objazdowy. Ich wędrowna forma rozbudzała ciekawość, powodowała radosne wyczekiwanie i stanowiła niespodziankę nie tylko dla młodych odbiorców. Objazdowe teatry od zawsze integrowały lokalną społeczność, umożliwiając, zwłaszcza na terenach najmniej zurbanizowanych, obcowanie ze sztuką i, przede wszystkim, zapewniając rozrywkę.

Twórczość aktorów-animatorów lalkowych upowszechniała ludowe tradycje, przywoływała wydarzenia historyczne, piętnowała ludzkie przywary i sławiła cnoty. Marionetki, jawajki, kukły i pacynki, przybierające postacie ludzkie, zwierzęce lub fantastyczne, uwrażliwiały i bawiły. Tak się dzieje do dziś, choć wędrowna forma, w dobie nowoczesnych obiektów teatralnych, a dedykowana także najmłodszym, powoli zanika. Aby ją wraz z całym spektrum emocji na nowo wskrzesić, wyszliśmy z projektem, jakiego w Polsce jeszcze nie było – Festiwalem FOTEL.

Przez ostatnie lata zapraszaliśmy do malowniczo położonego nad rozlewiskiem rzeki Raduni Juszkowa teatry z całej Europy. Każdy z nich, wywodzący się z innego kraju lub zakątka Polski, niósł ze sobą, poza wyjątkowym przesłaniem, własną ludowość wyrażoną w języku, charakteryzacji i snutej opowieści. Całe rodziny mogły w Juszkowie oglądać zarówno klasyczne formy i znane tytuły bajek, jak i produkcje współczesne.

Lalki, wykonywane często własnoręcznie przez samych aktorów lub regionalnych twórców, prezentowane były również w autorskich scenografiach. Okazało się, że zainteresowanie taką sztuką i rozrywką jest ogromne. Kultura teatralna, która wychodzi do młodej społeczności jest doskonałą formą wspólnego spędzania czasu.